Για το franchising, τους franchisors, τους franchisees και τον επιχειρηματικό κόσμο εν γένει, η πανδημία του Κορονοϊού – COVID-19 θέτει μια τεράστια πρόκληση για την επιβίωση πολλών επιχειρήσεων.
Το franchising είναι η ατμομηχανή που υποστηρίζει εκατοντάδες χιλιάδες επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο. Στην Ελλάδα αν και συγκριτικά είναι μικρή η διείσδυσή του, σε ορισμένους κλάδους ο ρόλος του είναι καθοριστικός. Ένα εξαιρετικά αποδοτικό μοντέλο επιχειρηματικής ανέλιξης και συνεργασίας όπου όχι απλά αξιοποιούνται στο έπακρο οι διαθέσιμοι πόροι, αλλά επιτυγχάνεται εξαιρετική μόχλευση, διασφαλίζοντας υψηλές αποδόσεις και υπεραξίες. Στον πυρήνα του επιχειρηματικού μοντέλου του franchising βρίσκεται η σχέση ανάμεσα στον franchisor και τους franchisees.
Μια δυναμική σχέση αλληλεξάρτησης, όπου ο πρώτος παρέχει μεταξύ άλλων το brand, το concept, την τεχνογνωσία, το επιχειρηματικό μοντέλο, την εκπαίδευση, τα συστήματα, την εφοδιαστική αλυσίδα ενώ ο δεύτερος παρέχει κεφάλαια, χρόνο, δεξιότητες, εμπειρίες, εργασία και πάθος για επιτυχία.
Τι συμβαίνει λοιπόν όταν μια πανδημία όπως αυτή του κορονοϊού οδηγεί στο κλείσιμο των καταστημάτων franchise, την ανατροπή του επιχειρηματικού μοντέλου και την κατακόρυφη πτώση των πωλήσεων; Οικονομική ζημιά και αβεβαιότητα. Οι franchisees αντιμετωπίζουν σημαντικές ζημιές, έλλειψη ρευστότητας λόγω την πτώσης των πωλήσεων, το ίδιο και οι franchisors λόγω της μείωσης των royalties και των λοιπών εσόδων που αποκομίζει από το δίκτυο.
Μία περίοδος κρίσης, όπως αυτή που διανύουμε, δοκιμάζει σημαντικά αυτή τη σχέση αλληλεξάρτησης.
Σε αυτή την πρώτη περίοδο του ξεσπάσματος της κρίσης, οι franchisees ζητούν συμβουλευτική υποστήριξη σε ζητήματα όπως η επιβολή βάσει νόμου κλεισίματος των επιχειρήσεων, η εφαρμογή νέων κανονισμών υγιεινής και καθαριότητας και η αξιοποίηση των ειδικών προγραμμάτων υποστήριξης των επιχειρήσεων. Ζητούν επίσης καθοδήγηση όσον αφορά τις υποχρεώσεις τους προς τους εργαζόμενους, λύσεις για την ενίσχυση της ρευστότητάς τους, ενώ εξετάζουν μαζί με τον franchisor το ενδεχόμενο διακοπής ή αναβολής της πληρωμής των royalties καθώς και ρυθμίσεων σχέσεων με προμηθευτές.
Αντίστοιχα, πολλοί franchisors, ανάλογα με το επίπεδο της κεφαλαιοποίησής τους, αντιμετωπίζουν οικονομικές προκλήσεις, λόγω της μείωσης των royalties και των προμηθειών που λαμβάνουν, των επισφαλειών, της πτώσης των πωλήσεων νέων franchise κ.λπ. Αναζητούν λοιπόν λύσεις ρευστότητας για να καλύψουν τα λειτουργικά έξοδα, το μηχανισμό και τα συστήματα υποστήριξης του δικτύου, που τώρα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, αποδεικνύονται κρίσιμης σημασίας για ολόκληρο το σύστημα franchise. Το πόσο κρίσιμα θα αποδειχθούν τα παραπάνω, σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από τη διάρκεια και την ένταση της κρίσης αλλά και από το πόσος χρόνος θα απαιτηθεί για να «επανέλθουμε» σε μια φάση «νέας» κανονικότητας. Αρκετά δίκτυα στην Ελλάδα προσπαθούν να διαχειριστούν την κρίση ως μία απλή κρίση πτώσης πωλήσεων και ρευστότητας. εκτιμούν ότι μετά από μία περίοδο η κατάσταση θα επανέλθει στα ίδια επίπεδα, άρα η βέλτιστη στρατηγική διαχείριση του δικτύου είναι αυτή των σταδιακών ρυθμίσεων, της επιλεκτικής, αποσπασματικής τακτοποίησης εκκρεμοτήτων μέσω της μετατόπισής τους κ.λπ. Πρακτικές που είχαν δοκιμαστεί με μικρότερη, ή μεγαλύτερη(;) επιτυχία την περίοδο 2010-2012.
Είναι απόλυτα λαθεμένη η σύγκριση κατά τη γνώμη μας της Διεθνούς κρίσης του 2008 και της δεκαετούς κρίσης που βίωσε η χώρα μας. Η άποψη ότι αυτή η νέα πρόκληση θα ξεπεραστεί όπως συνέβη και με την οικονομική κρίση του 2008, και στην περίπτωση των δικτύων franchise αυτό ίσως να είναι λίγο πιο εύκολο και άμεσο καθώς πρόκειται για μεγάλες και μεσαίες επιχειρηματικές οντότητες και τα δίκτυα παρουσιάζουν μεγαλύτερες αντοχές και λαθεμένη είναι και επικίνδυνη.
Και η διάρκεια είναι απρόβλεπτη και οι επιπτώσεις της! Ένα είναι βέβαιο. Είτε, μετά την όξυνση της οικονομικής κρίσης, βιώσουμε μία καθυστερημένη ανάκαμψη είτε μία παρατεταμένη συρρίκνωση, οδηγούμαστε σε ένα τελείως διαφορετικό περιβάλλον, μία νέα αγορά, ένα νέο ανταγωνιστικό πεδίο, με διαφορετικούς καταναλωτές και καταναλωτικά πρότυπα.
Ένας franchisor, αυτή ακριβώς τη στιγμή θα αποδείξει πόσο καλός και αποτελεσματικός είναι. Περίοδοι σαν και αυτή που διανύουμε μπορεί να αποτελέσουν τον λόγο για τον οποίο πολλοί επενδυτές αποφασίζουν να γίνουν franchisees και να ενταχθούν σε κάποιο δίκτυο.
Για να ξεπεράσει τη θύελλα και να χτίσει ένα πιο στέρεο μέλλον ο franchisor θα πρέπει να αλλάξει το σχέδιο λειτουργίας και ανάπτυξης του δικτύου του, με βάση τα νέα δεδομένα και να σταθεί δίπλα στους franchisees του με συνέπεια.
Επιβάλλεται, επίσης, να παρακολουθεί συστηματικά τους δείκτες απόδοσης των franchisees, με έμφαση στους δείκτες ρευστότητας. Θα πρέπει να έχει ένα συγκροτημένο πρόγραμμα διαχείρισης της κρίσης, συνολικά για το δίκτυο αλλά και ταυτόχρονα θα εξειδικεύεται σε κάθε μονάδα του δικτύου, η οποία μπορεί να παραμείνει βιώσιμη και θα καλύπτει το σύνολο των επιχειρησιακών λειτουργιών και σε επίπεδο δικτύου και σε επίπεδο καταστημάτων.
Παράλληλα είναι απαραίτητο να σχεδιάζει την επόμενη μέρα και να προσαρμόζει το concept, το επιχειρηματικό του μοντέλο μετασχηματίζοντας συνολικά τον οργανισμό και το δίκτυο.
Σε αυτή τη φάση μετάβασης η σχέση franchisee franchisor μπορεί να αποτελέσει ένα εξαιρετικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του δικτύου. Βασική προϋπόθεση η συνεχής επικοινωνία, η συμμετοχή και η δέσμευση των franchisees στη διαδικασία αυτή και κυρίως η διαφάνεια.
Είναι απαραίτητο οι franchisors να κατανοήσουν ότι σε αυτή τη φάση απαιτούνται ακόμα περισσότερες προσπάθειες για την υποστήριξη του δικτύου. H επιτυχία, η μελλοντική ανάπτυξη κάθε συστήματος franchise θα κριθεί από το πώς οι franchisor θα διαχειριστούν τη σημερινή περίοδο της κρίσης, της μετάβασης αλλά και του μετασχηματισμού. Ο ρόλος του franchisee, η ποιότητα της σχέσης μεταξύ franchisor και franchisee στο δίκτυο μπορεί να αποτελέσουν ένα σημαντικό παράγοντα υπέρβασης της κρίσης και ανάδειξης του δικτύου σε ηγετική δύναμη στην κατηγορία του την επόμενη μέρα.
