Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσαμε ως εταιρεία συμβούλων franchise ήταν η αλλαγή στο προφίλ των υποψήφιων franchisees. Αυτό που διαπιστώσαμε είναι ότι μειώθηκε σημαντικά ο αριθμός των υποψήφιων franchisees που ζητούσαν αυτοαπασχόληση και αυξήθηκε ο αριθμός αυτών που ήταν ήδη επιχειρηματίες ή franchisees σε άλλα δίκτυα. Το πρώτο είναι αποτέλεσμα της μείωσης της ανεργίας. Αντίθετα, υπήρξε μεγαλύτερη αύξηση από υφιστάμενους επιχειρηματίες – υποψήφιους franchisees, μιας και τα δίκτυα franchise είχαν να δώσουν σοβαρές εναλλακτικές ανάπτυξης και επέκτασης των δραστηριοτήτων τους. Βέβαια, μεγάλωσε ο κύκλος έρευνας και ανάλυσης των όποιων επιχειρηματικών προτάσεων και αποφάσεων, καθώς, ως επιχειρηματίες και ως franchisees, είναι ιδιαίτερα απαιτητικοί. Αυτή όμως η συνθήκη μόνο θετικά μπορούμε να πούμε ότι λειτούργησε στον χώρο, μιας και ώθησε τα δίκτυα να αναβαθμίσουν συστήματα και διαδικασίες, έτσι ώστε να ανταποκριθούν σε αυτές τις νέες συνθήκες.
Συνέντευξη με τον Παναγιώτη Ρουσόπουλο,
Διευθύνοντα Εταίρο της THE FRANCHISE CO., στην ενότητα Απόψεις – ΠΑΝΟΡΑΜΑ FRANCHISE 2024.
Το 2023 βιώσαμε μία περίοδο πληθωρισμού, αύξησης των συντελεστών κόστους, αύξησης των επιτοκίων, όξυνσης προβλημάτων ρευστότητας, καθώς και σημαντικών ελλείψεων σε θέματα προσωπικού. Ήταν, με λίγα λόγια, μια χρονιά έντονων προκλήσεων. Ποιες ήταν οι κυριότερες τάσεις – αλλαγές που παρατηρήθηκαν στον κλάδο σας αυτή τη χρονιά;
Το 2023 ήταν μια χρονιά έντονων προκλήσεων, μιας και κορυφώθηκαν προβλήματα που είχαν εκδηλωθεί τα προηγούμενα δύο χρόνια. Όπως σωστά αναφέρατε, αύξηση του πληθωρισμού, του κόστους παραγωγής, αύξηση των επιτοκίων, σημαντικά προβλήματα ρευστότητας και κυρίως σημαντικές ελλείψεις σε θέματα προσωπικού. Σε αυτά πρέπει να προσθέσουμε και τη μείωση της ζήτησης σε αρκετούς κλάδους. Ήταν προφανές ότι μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσαμε ως εταιρεία και αντιμετώπισαν τα περισσότερα δίκτυα στον χώρο του franchise ήταν η ανάγκη προσαρμογής. Προσαρμογής τόσο σε επίπεδο επιχειρηματικού μοντέλου, όσο και σε θέματα λειτουργίας αλλά και concept. Ήταν μια χρονιά που έπρεπε να επανεξετάσουμε βασικές συνιστώσες των επιχειρηματικών προτάσεων, έτσι ώστε τα δίκτυα να υπερβούν τα όποια προβλήματα τους δημιουργήθηκαν. Κυρίως σε θέματα συρρίκνωσης της κερδοφορίας, καθώς επίσης και προσαρμογής στα νέα καταναλωτικά πρότυπα. Ως εταιρεία, διαχειριστήκαμε έναν μεγάλο αριθμό concept σε επίπεδο ακριβώς της προσαρμογής τους στα νέα δεδομένα και νομίζουμε ότι η περίοδος αυτή έβγαλε τα δίκτυα πολύ πιο ισχυρά απ’ ό,τι στο παρελθόν. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πάρα πολλούς κλάδους το σχετικό μερίδιο που κατέχουν τα δίκτυα franchise μεγεθύνθηκε, ενώ αποδείχτηκε για άλλη μια φορά η ανθεκτικότητα του franchising σε δύσκολες συνθήκες. Το εξαιρετικά σημαντικό είναι να χτίζουμε δίκτυα που να χαρακτηρίζονται από μεγάλη ευελιξία, λιτή δομή οργάνωσης και ταχύτητα προσαρμογής. Δίκτυα ανοιχτά στις προκλήσεις της αγοράς.
Ποια θεωρείτε την κυριότερη πρόκληση που αντιμετώπισε το δίκτυό σας το 2023; Ποια στρατηγική και ποιες κινήσεις ακολουθήσατε για να την αντιμετωπίσετε;
Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσαμε ως εταιρεία συμβούλων franchise ήταν η αλλαγή στο προφίλ των υποψήφιων franchisees. Αυτό που διαπιστώσαμε είναι ότι μειώθηκε σημαντικά ο αριθμός των υποψήφιων franchisees που ζητούσαν αυτοαπασχόληση και αυξήθηκε ο αριθμός των υποψήφιων franchisees που ήταν ήδη επιχειρηματίες και πολλοί από αυτούς ήδη franchisees σε άλλα δίκτυα. Το πρώτο είναι αποτέλεσμα ακριβώς της μείωσης της ανεργίας. Έτσι, πάρα πολλά στελέχη που μέχρι τώρα αναζητούσαν στον χώρο του franchising μια εξαιρετική εναλλακτική λύση αυτοαπασχόλησης, μειώθηκε, μιας και υπήρξαν αρκετές ανοιχτές θέσεις εργασίας με ανταγωνιστικούς μισθούς. Αντίθετα, υπήρξε μεγαλύτερη αύξηση από υφιστάμενους επιχειρηματίες – υποψήφιους franchisees, μιας και τα δίκτυα franchise είχαν να δώσουν σοβαρές εναλλακτικές ανάπτυξης και επέκτασης των δραστηριοτήτων τους. Βέβαια, είναι προφανές ότι οι υποψήφιοι αυτοί franchisees είναι αρκετά έμπειροι. Μεγάλωσε ο κύκλος έρευνας, ανάλυσης των όποιων επιχειρηματικών προτάσεων και απόφασης, καθώς επίσης δημιουργεί άλλες προϋποθέσεις όσον αφορά την οργάνωση και την υποστήριξή τους, μιας και, ως επιχειρηματίες και ως franchisees, είναι ιδιαίτερα απαιτητικοί. Αυτή όμως η συνθήκη μόνο θετικά μπορούμε να πούμε ότι λειτούργησε στον χώρο, μιας και ώθησε τα δίκτυα να αναβαθμίσουν συστήματα και διαδικασίες, έτσι ώστε να ανταποκριθούν σε αυτές τις νέες συνθήκες. Μια άλλη μεγάλη πρόκληση που αντιμετωπίσαμε και σταθήκαμε δίπλα στα δίκτυα franchise που υποστηρίζουμε ήταν ακριβώς η ανάγκη αναδιοργάνωσης του δικτύου τους. Η επιλογή της πολυκάναλης στρατηγικής ανάπτυξης σε συνδυασμό με την ανάγκη προσαρμογής του δικτύου στις νέες συνθήκες της αγοράς οδήγησε πάρα πολλά δίκτυα – κι εμείς συμβάλαμε ακριβώς σε αυτό– να αναδιαρθρώσουν το δίκτυό τους, είτε αναπτύσσοντας νέους τύπους καταστημάτων, είτε μετακινώντας σημεία πώλησης, είτε προχωρώντας σε υποκατάσταση franchise σημείων με εταιρικά και τούμπαλιν – δηλαδή σε μαζική εφαρμογή στρατηγικής refranchising. Αυτό απαιτούσε συστηματική ανάλυση, γιατί κάθε δίκτυο είναι μοναδικό κι έπρεπε ακριβώς να προσδιορίσουμε ποια είναι η βέλτιστη στρατηγική για το κάθε δίκτυο ξεχωριστά.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΓΕΜΗ, τον τελευταίο χρόνο στην Ελλάδα δημιουργήθηκαν 57.000 νέες επιχειρήσεις. Ωστόσο, οι νέες επιχειρήσεις στον χώρο του franchise δεν υπερέβησαν το 1,5% επί του συνολικού αριθμού νέων επιχειρήσεων. Ποιοι είναι οι λόγοι που το franchising –παρά το ότι έχει αποδείξει συγκριτικά υψηλούς δείκτες αποδοτικότητας και ταχύτητας προσαρμογής στις νέες συνθήκες– δεν αποτελεί ακόμη μία κύρια επιλογή επιχειρηματικής δραστηριότητας;
Βασική αιτία για τον χαμηλό βαθμό διείσδυσης σε νέες επιχειρήσεις του franchising στην Ελλάδα εν συγκρίσει με άλλες χώρες. Η εικόνα που δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια από δίκτυα τα οποία χωρίς καμία προετοιμασία εισήλθαν στον χώρο του franchising, δημιουργώντας μια αρνητική προκατάληψη για τον θεσμό. Η απουσία προετοιμασίας σε συνδυασμό με την έλλειψη νομοθεσίας που να προστατεύει τους franchisees την προσυμβατική περίοδο έχει απομακρύνει σημαντικό αριθμό υποψήφιων επιχειρηματιών από το franchise παρά το γεγονός ότι υπάρχει ένα σημαντικό τμήμα από τις 600 εταιρείες που δηλώνουν ότι κάνουν franchise στην ελληνική αγορά, που πράγματι έχει και την οργάνωση και τις υποδομές και ισχυρά διατηρήσιμα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, κυριαρχώντας στον κλάδο τους.
Η εκτίμησή μας είναι ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι στον χώρο του franchising πρέπει να επενδύουν διαρκώς στην προστασία του θεσμού από τους «αλεξιπτωτιστές» του χώρου, από αυτούς που νομίζουν ότι βρίσκουν στο franchising το «Ελ Ντοράντο της επιτυχίας» τους. Εκείνο που συνιστούμε στους υποψήφιους franchisees είναι συστηματική έρευνα πριν την όποια τελική απόφασή τους και ως εταιρεία επενδύουμε συστηματικά στην προβολή και στην προώθηση καλών πρακτικών, έτσι ώστε να οικοδομηθεί μεγαλύτερη αξιοπιστία στον θεσμό.
Ο covid-19 ήρθε και παρήλθε, τουλάχιστον όσον αφορά στις σοβαρές επιπτώσεις της πανδημίας. Τελικά –ως απολογισμό– ποιες αλλαγές έφερε και σε ποιους τομείς, ποια διδάγματα βγαίνουν όσον αφορά την αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων και πώς μπορούν να θωρακιστούν τα δίκτυα franchise σε ανάλογες περιπτώσεις;
Η μεγάλη κληρονομιά που άφησε ο Covid στα δίκτυα θα μπορούσαμε να πούμε ότι βελτίωσε την ταχύτητα αντίδρασης σε νέες συνθήκες, την ευελιξία των οργανισμών, συνέβαλε στην υποχρεωτική αναπροσαρμογή της εφοδιαστικής αλυσίδας, καθώς επίσης και ανέδειξε τη σημασία του ανθρώπινου δυναμικού αλλά και της επικοινωνίας μέσα στα δίκτυα. Από την περίοδο αυτή, κρατάμε τα παραπάνω στοιχεία, καθώς επίσης και το ότι αποδείχθηκε για άλλη μια φορά ότι στις δύσκολες περιστάσεις τα δίκτυα franchise έχουν υψηλό δείκτη βιωσιμότητας, διασφαλίζοντας τους επενδυτές, τους εργαζόμενους και τους προμηθευτές που τους έχουν εμπιστευτεί. Η συμβολή του franchising στην εθνική οικονομία, μέσω της ανθεκτικότητας των δικτύων, αποδείχτηκε εξαιρετικά σημαντική.
Τα τελευταία τρία χρόνια, η αύξηση του franchising στην Ελλάδα οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε multi-unit και multi-brand franchisees, γεγονός που αποδεικνύει την αποδοτικότητα του θεσμού. Τι πρωτοβουλίες πρέπει να πάρουν οι εταιρείες, έτσι ώστε να ενδυναμώσουν ακόμα περισσότερο αυτή την τάση;
Πράγματι, ο αριθμός των multi-unit franchisees έχει αυξηθεί θεαματικά. Ιδιαίτερα στα νέα δίκτυα τα οποία παρουσίασαν σημαντικούς ρυθμούς ανάπτυξης, το multi-unit franchising ήταν το βασικό εργαλείο που στηρίχθηκαν. Ως εταιρεία συμβούλων, επενδύουμε σε ειδικά εργαλεία όπου η επιλογή ενός υποψήφιου franchisee και της περιοχής δραστηριοποίησής τους συνδέεται άμεσα και με τη στρατηγική ανέλιξης του υποψήφιου franchisee μέσα στο ίδιο το δίκτυο. Άρα δεν επιλέγουμε με βάση μόνο τις ικανότητες, τις δεξιότητες και τους πόρους, αλλά την ίδια στιγμή έχουμε καταρτίσει κι ένα ολοκληρωμένο πλάνο εξέλιξης μέσα στο ίδιο το δίκτυο. Το έχουμε εφαρμόσει με επιτυχία στα δίκτυα που αναπτύσσουμε τα τελευταία χρόνια και στην περίπτωσή μας αποτελεί το 30% των δικτύων που υποστηρίζουμε.
Όσον αφορά το multi-brand, πράγματι είναι ένα από τα βασικά στοιχεία στόχευσης που έχουμε ως εταιρεία, επιλέγοντας ποιοτικούς franchisees από μη ανταγωνιστικά συστήματα franchise, δίνοντάς τους την εναλλακτική παράλληλης επιχειρηματικής δράσης, αξιοποιώντας εμπειρίες, ταλέντα και κυρίως ανθρώπους που έχουν δοκιμαστεί κι έχουν πετύχει μες στον θεσμό.
Η εκτίμησή μας είναι ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι στον χώρο του franchising πρέπει να επενδύουν διαρκώς στην προστασία του θεσμού από τους «αλεξιπτωτιστές» του χώρου, από αυτούς που νομίζουν ότι βρίσκουν στο franchising το «Ελ Ντοράντο της επιτυχίας» τους. Εκείνο που συνιστούμε στους υποψήφιους franchisees είναι συστηματική έρευνα πριν την όποια τελική απόφασή τους και ως εταιρεία επενδύουμε συστηματικά στην προβολή και στην προώθηση καλών πρακτικών, έτσι ώστε να οικοδομηθεί μεγαλύτερη αξιοπιστία στον θεσμό.
Το 2023 παρατηρήθηκε σημαντική μείωση της ζήτησης για franchising από την κατηγορία των υποψήφιων επενδυτών που είναι έμπειρα στελέχη επιχειρήσεων, γεγονός που οφείλεται στη μείωση της ανεργίας και στην υψηλή ζήτηση στελεχών πρώτης γραμμής. Πώς, κατά τη γνώμη σας, θα πρέπει να αντιδράσει η αγορά του franchising, έτσι ώστε να επαναπροσελκύσει αυτό το τόσο ιδιαίτερα ποιοτικό κοινό;
Πράγματι, όπως προαναφέραμε, υπάρχει έλλειψη υποψήφιων franchisees απ’ την κατηγορία στελεχών. Η απάντησή μας στο πρόβλημα αυτό είναι η δημιουργία concept τα οποία να είναι ιδιαίτερα ελκυστικά, προσφέροντας μεσοπρόθεσμα καλύτερες αποδόσεις απ’ ό,τι στο παρελθόν και ταυτόχρονα να δημιουργούν όχι απλώς μια θέση εργασίας στα στελέχη που θα επιλέξουν το franchising αντί να πάνε ως υπάλληλοι σε μια άλλη εργασία, αλλά να τους δίνει και μια πορεία συνεχούς ανέλιξης μέσα στον χώρο του franchising. Άρα η ύπαρξη ειδικών εργαλείων προσωπικού business plan για τον κάθε υποψήφιο franchisee είναι μία από τις βασικές δράσεις που αναλαμβάνουμε για να προσελκύσουμε franchisees – στελέχη αυτής της κατηγορίας.
Όλες οι αλυσίδες αντιμετωπίζουν προβλήματα εύρεσης ανθρώπινου δυναμικού. Ποια είναι η άποψή σας και πώς το αντιμετωπίζετε;
Ένα από τα σημαντικά προβλήματα που δεν υπάρχει άμεση λύση. Σαφώς, προτεραιότητα πλέον είναι σε κάθε δίκτυο franchise να ανασχεδιάζονται επιχειρησιακές λειτουργίες και η εφοδιαστική αλυσίδα, έτσι ώστε να μειωθεί η εξάρτηση απ’ την άμεση εργασία, να βελτιστοποιηθεί η παραγωγικότητα και να δοθεί η δυνατότητα μέσω της καλύτερης κερδοφορίας της διακράτησης του προσωπικού. Δεν υπάρχει μία λύση. Είναι συνδυασμός παρεμβάσεων που πρέπει διαρκώς πλέον όλα τα δίκτυα franchise να εφαρμόζουν. Η αξιοποίηση της τεχνολογίας είναι βασικό στοιχείο σ’ αυτή την πορεία, καθώς και η αναδιάρθρωση δομών, διαδικασιών και συστημάτων που εφαρμόζουν τα δίκτυα. Η στενότερη σχέση με τους προμηθευτές και ο πλήρης ανασχεδιασμός της εφοδιαστικής αλυσίδας συμβάλλουν και σ’ αυτή την κατεύθυνση. Αυτό αναδεικνύει, βέβαια, και τον ειδικό ρόλο των συμβούλων franchise, που με την εμπειρία τους, είτε πρόκειται για νέο concept που το οργανώνουν για να αναπτυχθεί με franchising, είτε για υφιστάμενο που ανασχεδιάζουν, να θέσουν αυτό το ζήτημα ως πρώτης προτεραιότητας, μιας και τα επόμενα χρόνια, όπως μας δείχνει και η διεθνής εμπειρία, θα επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο. Η εταιρεία μας έχει επενδύσει σημαντικά σ’ αυτόν τον τομέα, έχοντας αναπτύξει ειδικές υπηρεσίες αναδιοργάνωσης των δικτύων.
Με τις καταναλωτικές συνήθειες και τις τάσεις lifestyle να αλλάζουν διαρκώς, ποιοι τομείς franchise πιστεύετε ότι θα είναι πιο δημοφιλείς το 2024 και πώς αυτοί προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς;
Η εστίαση και τα Convenience Stores θα παραμείνουν πρωταγωνιστές και το 2024. Εντούτοις, θα δούμε σοβαρές ανακατατάξεις στον χώρο, νέα μοντέλα, νέες αλυσίδες και νέες επιχειρηματικές προτάσεις. Επίσης, σταδιακά θα αρχίσουν να αναπτύσσονται και franchise υπηρεσιών, καθώς και ο χώρος της ευεξίας. Εντούτοις, σε όλους τους κλάδους υπάρχουν εξαιρετικές επιχειρηματικές προτάσεις και το κύριο στοιχείο για κάθε υποψήφιο franchisee δεν είναι ποιο είναι το trend, αλλά τι ακριβώς ταιριάζει στον ίδιο, καλύπτει τις προσωπικές του ανάγκες, τα δικά του «θέλω», την ισορροπία προσωπικής ζωής και δουλειάς και είναι ακριβώς κατάλληλο για τη δική του περιοχή και είναι συμβατό με τις οικονομικές του δυνάμεις. Άρα αυτό που συνιστούμε στους υποψήφιους franchisees δεν είναι να παρακολουθούν αυτό που «φωνάζει» περισσότερο, αλλά αυτό που είναι καταλληλότερο για τους ίδιους. Έτσι, συστήνουμε έρευνα, ανάλυση και φυσικά τη συμβολή κάποιου ειδικού σ’ αυτή την πορεία.
Ποια είναι τα σχέδιά σας για το 2024;
Ως εταιρεία, στόχος μας το 2024 είναι να συμβάλουμε ακόμα περισσότερο στην ανάπτυξη των δικτύων και μάλιστα στη διεθνή αγορά. Άρα προτεραιότητά μας είναι η ανάπτυξη εκείνων των διασυνδέσεων και εκείνων των δράσεων που θα επιτρέψουν στους franchisors να αναπτυχθούν σε νέες αγορές. Ήδη, το 2023 ήταν ένα έτος που αναδείξαμε αυτή την ανάγκη, δηλαδή ότι η ισχυροποίηση των δικτύων και στην Ελλάδα εξαρτάται απόλυτα από το κατά πόσο είμαστε ανοιχτοί στις διεθνείς προκλήσεις και στις διεθνείς αγορές. Τα ελληνικά συστήματα franchise είναι εξαιρετικά ανταγωνιστικά στη διεθνή αγορά και αποτελεί για εμάς μια εξαιρετική πρόκληση, που συμβάλλει όχι μόνο στην ισχυροποίηση και στην αξιοπιστία του θεσμού, αλλά και στην απόδειξη για άλλη μια φορά της ισχυρής συμβολής των ελληνικών δικτύων franchise στην ελληνική οικονομία.
