To 2023 αποτέλεσε μια ακόμη χρονιά που η αγορά των αλυσίδων καφέ στην Ελλάδα συνέχισε να αυξάνει με μικρότερο ρυθμό. Το franchising αποτέλεσε, αποτελεί και θα παραμείνει βασικός κινητήριος μοχλός μιας αγοράς η οποία δεν παραμένει στάσιμη, αλλά μετασχηματίζεται συνεχώς, θέτοντας νέες προκλήσεις. Η αλλαγή των καταναλωτικών προτιμήσεων σε συνδυασμό με την είσοδο νέων παικτών στην αγορά έχει δημιουργήσει ένα διαφορετικό ανταγωνιστικό πεδίο. Τα παλιά format δεν ικανοποιούν πλέον τον καταναλωτή, την ώρα που ο ανταγωνισμός αυξάνεται συνεχώς.
Η αγορά αλυσίδων καφέ βαίνει αυξανόμενη και παραμένει έντονα ελκυστική.
Η μη συστηματική επένδυση στο brand από την πλειονότητα των δικτύων, η επικέντρωση στο προϊόν και όχι την εμπειρία, την οικοδόμηση δεσμών με τον πελάτη και τη δημιουργία κοινοτήτων, οδηγούν σε μετακινήσεις και αναδιανομή μεριδίων.
Η ένταση του ανταγωνισμού σε επίπεδο τιμών επιδεινώνει τις επιπτώσεις του αυξημένου κόστους εργασίας, των ελλείψεων σε ανθρώπινο δυναμικό και της αύξησης του κόστους των προϊόντων. Παράλληλα, η αύξηση του ειδικού ρόλου των aggregators και η αδυναμία αύξησης της μέσης απόδειξης, επιδεινώνουν τα θεμελιώδη μεγέθη των επιχειρήσεων του χώρου και τις υποχρεώνουν να επανεξετάσουν τα concepts, τα business models και τις επιχειρηματικές τους προτάσεις.
Εντούτοις, η αγορά αλυσίδων καφέ βαίνει αυξανόμενη και παραμένει έντονα ελκυστική. Συνοψίζοντας τη νέα πραγματικότητα που δημιουργείται με τη φράση «ο βασιλιάς πέθανε, ζήτω ο βασιλιάς», το franchising στον χώρο του καφέ θα συνεχίσει να αποτελεί τον βασικό παράγοντα ανάπτυξης, αλλά υπό μια νέα μορφή. Νέα ζητούμενα, όπως νέα επιχειρηματικά μοντέλα και concepts, η ανάγκη επίσης δημιουργίας ενός community, το μοντέλο ανάπτυξης και το προϊοντικό μείγμα που θα επιλεχθεί, αποτελούν ορισμένες από τις πρακτικές και στρατηγικές που οι αλυσίδες του χώρου θα χρειαστεί να εφαρμόσουν ώστε να «δαμάσουν» τα κύματα και να αναδειχθούν στους ηγέτες του αύριο.
Ο καφές έχει μετεξελιχθεί σε μια συνολική εμπειρία και κουλτούρα, με το δικό του πιστό κοινό.
Στο πλαίσιο αυτό δημιουργούνται νέα concepts, καλύπτοντας τα κενά που δημιουργούνται από ισχυρά δίκτυα που αδυνατούν να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες, ενώ ταυτόχρονα ανεξάρτητα καταστήματα που επενδύουν στην ποιοτική προσωπική εξυπηρέτηση, στην πληρέστερη προϊοντική γκάμα με στοχευμένες «προτάσεις-λύσεις», δημιουργούν «πιστά κοινά», εκτοπίζοντας τοπικά «απρόσωπα» καταστήματα αλλά και αλυσίδες. Η ευελιξία σε θέματα λειτουργίας και εργασίας αποτελεί ένα ακόμη πλεονέκτημα για αυτά τα καταστήματα.
Το 2024 αναμένεται να είναι μία ακόμη δυναμική χρονιά, η οποία θα καθοριστεί από συγκεκριμένες τάσεις:
1. Προτιμήσεις καταναλωτών: Το 2024 οι καταναλωτές θα συνεχίσουν να δείχνουν την προτίμησή τους σε ποιοτικούς καφέδες και ολοκληρωμένες λύσεις. Ποικιλίες από όλα τα μήκη και πλάτη της γης βρίσκουν την τιμητική τους στα φλιτζάνια των πελατών, οι οποίοι θα συνεχίσουν να αναζητούν μοναδικές γεύσεις, σε ένα ξεχωριστό, αναγνωρίσιμο περιβάλλον και ένα δομημένο service etiquette.
2. Δυναμική είσοδος του φαγητού στα καφέ: Τα καταστήματα καφέ θα συνεχίσουν να αυξάνουν τις επιλογές για το φαγητό δημιουργώντας ένα όσο το δυνατόν πιο πλήρες μείγμα για να καλύπτουν τις μέγιστες δυνατές ώρες μέσα στην ημέρα.
3. Design: Το design των καταστημάτων παίζει κυρίαρχο ρόλο στην ολοκλήρωση της εμπειρίας των καταναλωτών. Τα καφέ γίνονται στέκια και ο πελάτης αναζητά μια προσωπική εμπειρία. Ο χώρος των καταστημάτων θα πρέπει να είναι οικείος και φιλόξενος, ώστε να τον νιώθει σαν δικό του, κρατώντας τον για ώρες και κάνοντάς τον να θέλει να επισκέπτεται το κατάστημα ξανά και ξανά.
4. Καφές στο σπίτι: Η πανδημία έβαλε στο προσκήνιο την κατανάλωση του καλού καφέ στο σπίτι και στο γραφείο, μια τάση που συνεχίζεται και αναμένεται να συνεχιστεί και το 2024, με το retail να κατακτά ένα σημαντικό μερίδιο για τις αλυσίδες καφέ.
5. Βιωσιμότητα: Οι πελάτες πλέον αναζητούν ποικιλίες καφέ που έχουν παραχθεί με τη χρήση βιώσιμων πρακτικών και είναι πιο προσεκτικοί από ποτέ για ό,τι φτάνει στο φλιτζάνι τους, ενώ το ίδιο ισχύει και για το packaging.
6. Ταύτιση με αλυσίδες καφέ: Νέοι τρόποι πληρωμών, οι συνδρομές σε καταστήματα καφέ και τα προγράμματα loyalty θα συνεχίσουν να αναπτύσσονται και το 2024. Οι καταναλωτές τείνουν να ταυτίζονται με τις αλυσίδες καφέ που προτιμούν και οι αλυσίδες καφέ θα συνεχίσουν να ενισχύουν αυτήν την τάση. Η ταύτιση των πελατών μπορεί να ενισχυθεί και μέσω του branding και εξειδικευμένου packaging.
7. Τεχνολογία και αυτοματοποίηση: Η τεχνολογία και η αυτοματοποίηση παίζουν ολοένα και σημαντικότερο ρόλο για τις επιχειρήσεις, βοηθώντας τις αλυσίδες να καταλάβουν καλύτερα τους πελάτες τους, αναπτύσσοντας στοχευμένες στρατηγικές. Μια τάση που παρατηρείται διεθνώς αλλά δεν έχει φτάσει ακόμα στην Ελλάδα είναι αυτή των «αυτόματων baristas», δηλαδή μηχανών που παρασκευάζουν καφέ με βάση συγκεκριμένες εντολές.
Ίσως η καλύτερη φράση για να περιγράψει το πώς έχει αλλάζει το τοπίο του καφέ είναι η φράση του πρώην CEO των Starbucks, Χάουαρντ Σουλτς, ο οποίος δήλωσε πως τα Starbucks «αντιπροσωπεύουν κάτι πέρα από μία κούπα καφέ». Ο καφές δεν αποτελεί πια απλά ένα ρόφημα. Έχει μετεξελιχθεί σε μια συνολική εμπειρία και κουλτούρα, με το δικό του πιστό κοινό. Αποτελεί μια καθημερινή τελετουργία την οποία εκατοντάδες εκατομμύρια άτομα σε όλον τον κόσμο πραγματοποιούν και είναι στο χέρι των δικτύων να τους κερδίσουν εφαρμόζοντας τις πρακτικές εκείνες που συμβαδίζουν με το σήμερα. Ταυτόχρονα εξελίσσουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα και τις προτάσεις τους προς τους υποψήφιους franchisees που συνεχίζουν να βλέπουν στον κλάδο ευκαιρίες, ανάπτυξη και επαγγελματική εξέλιξη.
